Emre ERGÜL
Emtia piyasasında temmuz ayında pozitif bir seyir izlendi. Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan kaynaklı arz endişeleri ve hava sıcaklıklarının rekor seviyelere ulaşmasıyla kuraklık endişeleri emtia piyasasının yukarı yönlü bir seyir izlemesine neden oldu.
El Nino hava olayı da piyasalarda endişelerin devam etmesini tetikledi. Durumu değerlendiren emtia uzmanı Haluk İzzet Mutlu, yaz sıcaklarından sonra emtia piyasalarının “sonbahar sıcakları”nı yaşayabileceğini öne sürdü.
“Emtiada karışık bir dönem başlayabilir sonbaharda” diyen Mutlu, iki neden sıralıyor: “İklim krizinin neden olduğu kuraklık ve Çin’in çip restinin ardından Rusya’nın da platin ve paladyum ithalatına kısıtlama getirmesi.”
Mutlu ilk olarak kuraklık nedeniyle dünyanın birçok noktasında ekim yapılamamasına dikkat çekti: “Ekim şansı kaçtı. Özellikle buğdayda…” Türkiye’de de Kuzey Akdeniz ve İç Ege’de ekim yapılamadığına dikkat çeken Mutlu, “Özellikle buğday, arpa, yulaf ve ayçiçeğinde kontrat fiyatlarında artış olacaktır” dedi ve ekledi: “Aslında Türkiye’nin (Rusya’nın çekildiği) Tahıl Koridoru Anlaşması’nda bu kadar ısrarlı olunmasının nedeni bu. Silolarda ne kadar ürün var bilmiyoruz.”
Mutlu bir kulis haberi de şöyle gündeme getirdi: “(Dünyada) 17 milyon ton buğday stoğu olduğu söyleniyor. Ve kuraklık yüzünden bu yıl silolardaki bu stoğun sıfırlanacağına dair öngörü var. Bu da fiyatları patlatır.” Emtia uzmanına göre, Ukrayna Savaşı’nın seyri büyük önem taşıyor.
Moskova barış masasına oturmaya yeşil ışık yakarken, geçtiğimiz hafta Suudi Arabistan tarafları Cidde’de biraraya getirmeye hazır olduklarını açıklamıştı. “Savaşın gidişatı çok önemli” diyen Mutlu, “Savaşın durması halinde, Tahıl Koridoru’na gerek kalmadan Rusya ve Ukrayna’dan tarım ürünlerinin sevkiyatı devam edecektir. Bu da normalleşmeye neden olabilir” diye ekledi. Bir diğer önemli nokta da Çin… Pekin yönetimi, iki gün önce çip üretiminde kullanılan galyum ve germanyumun ithalatına kısıtlamaya gitmişti.
Bunu hatırlatan Mutlu, Rusya’nın da platin ve paladyum ithalatında kısıtlama yaptığını hatırlattı. “Bu iki malzeme hem çip hem de katalizör sistemlerinin üretiminde kullanılıyor. Rusya’nın ne kadarlık kısıtlamaya gideceğine bağlı olarak otomotiv sektörü önümüzdeki dönemde zora girer” dedi. Rusya’nın kısıtlama dozu, olası barış masasında kendisine sunulacak şartlara karşı bir koz olduğu değerlendirmesinde bulunan emtia uzmanı, “Emtiada karışık bir sonbahar olabilir” dedi ve ekledi: “ABD’de olması muhtemel resesyondan bahsetmiyorum bile… O da olursa baz metallerde fiyatlara baskı olur.
FAO’dan Tahıl Koridoru ve istikrarsızlık uyarısı
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Karadeniz Tahıl Girişimi’nin durdurulmasının, piyasalarda istikrarsızlık ve insani yardımları olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulundu. FAO, kısa vadede gıda tedarikinde herhangi bir risk görmese de girişimin uzun süre kesintiye uğramasının, gıdaya erişim ve tarımsal gıda sistemlerinin dayanıklılığı üzerindeki etkisinin hafife alınmaması gerektiği görüşünde. FAO yetkililieri, anlaşmanın tekrar canlanmasının Ukrayna’da tarımsal üretimdeki keskin düşüşü engelleyeceğini öngörüyor.
Temmuzun en kazandıranı gümüş ve çinko oldu
Geçen ay altın yüzde 2.4, gümüş yüzde 8.7, platin yüzde 5.6, paladyum yüzde 4.5 değer kazandı. Bakır yüzde 6.9, alüminyum yüzde 4.5, kurşun yüzde 0.6, çinko yüzde 7.6 artış kaydetti. Temmuz ayında Brent petrol yüzde 13.6 değer kazanırken, New York Ticaret Borsasında işlem gören doğalgaz yüzde 5.7 değer kaybetti. Tarım emtialarında da geçen ay sert yükselişler hakim oldu. Chicago Ticaret Borsası’nda işlem gören buğday yüzde 2.3, mısır yüzde 3.7, pirinç yüzde 3.2 artarken, soya fasulyesi yüzde 0.9 değer kaybetti. Intercontinental Exchange’de (ICE) pamuk yüzde 5.4, şeker yüzde 5, kakao yüzde 5.8, kahve yüzde 3.6 değer kazandı. Kakao 3.602 dolarla Mart 2011’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
